Sürekli değişim halinde olan çeviri eylemini iyi ya da kötü olarak betimlemek, yeşil ışıkta geçip kırmızı ışıkta durmaya benziyor. Çeviri, somut verilerle eleştirilebilen sanatsal bir yapı taşır. En iyi çeviri ya da en kötü çeviri şeklinde bir yaklaşım ise elmanın iyisi armudun kötüsü gibi bir yaklaşımdan öteye geçemez. Ancak, yapay zekanın çevresinde geliştirilen algoritmaların sunduğu aksaklıkları ya da avantajları incelerken kullanabileceğimiz kavramlar olabilir belki de… Burada da maksat, çevirinin kötülüğü, iyiliği değil daha çok kaynak metnin bağlama göre algılanması ve erekteki bağlam çerçevesinde oluşturulan çıktıya göre yapılan yorumun (karşılaştırma da olabilir) basitçe dile dökümüdür aslında. Kısacası size bu yazımızda Google’da sıkça aranan “en iyi çeviri”den bahsedemeyeceğiz, çünkü “en iyi çeviri” diye bir kavram yok. Fakat post-kapitalizmin hızına yetişemediğimiz bu dünyada çevirisiz de hayat geçmiyor ve herkesten de onlarca dil bilmesini beklemek takdir edersiniz ki pek mümkün olmuyor. Dolayısıyla gelin birlikte “en iyi çeviri”nin ötesinde “en iyi mobil çeviri uygulamaları” başlığı altında uygulamaların işleyişini de anlatacağımız yazımıza bakalım.
Çeşit Çeşit Mobil Çeviri Uygulamaları
En iyi mobil çeviri uygulamaları konusunu incelerken Google, Apple ve Microsoft gibi dünyanın dev şirketlerinin ürettiği, milyonlarca kullanıcısı olan uygulamalardan söz etmezsek olmaz. Dolayısıyla önceliğimiz bu uygulamaların yapılarını incelemek ve eleştirmek olacak, sonrasını ise ancak başka bir makalemize sığdırabileceğiz.
Google Çeviri
Çeviri sistemlerinin ve uygulamalarının temelini atan Google Nöral Makine Çevirisi ya da GNMT kodlama ve kodlama verilerinin çıktıları esasında geliştirilmiştir. Fakat burada önemli olan asıl nokta “zero-shot” çeviri olarak bilinen, yapay zekanın daha önce hiç deneyimlemediği ve bilmediği dil çiftleri arasında da çeviriler yapabiliyor olmasıdır. Bunun gerçekleşme şeklini bir örnekle açıklayalım: Türkçe ve İngilizce dil çiftinde çalışıyorsanız ve elinizde Portekizce ve İngilizce dil çiftinde de veri varsa burada ortak olan dil, İngilizce dili Türkçe-Portekizce dil çiftinde çeviri yapmanızda aracı dil olarak kullanılabilir. Türkçe > İngilizce – İngilizce > Portekizce
Bu sermaye için büyük bir avantajdır evet, ama çeviri eylemi bundan ibaret değildir. Google çevirileriyle ilgili özellikle dilin cinsiyetini kavrayamaması yönünde geçmişte bazı skandallar yaşadığını hatırladığınıza eminiz. Dil, uğraş gerektirir, tonlamaya, bağlama, ortama göre anlam da bambaşka haller alır. Dillerin kostümleri vardır, hatta çevirmenler de bazen bu kostümleri bulmakta zorlanır, konunun uzmanı olmaya aday olsalar bile… Google Çeviri ile ilgili de küçük bir bilgi verelim. Google Çeviri’nin bünyesinde şu anda 109 dil mevcut; fotoğraf yoluyla 37, diyalog halinde 32, canlı fotoğraf çekimi yönteminde de 27 dil arası “çeviri yapabiliyor”. Vay canına!
iOS Translate
Bir diğer en iyi mobil çeviri uygulaması özelliği taşıyan çeviri robotumuz Apple kullanıcıları için tasarlanmış olan iOS Translate. Google’a göre daha basit bir ara yüzü bulunan iOS Translate’in internet verisi almadan kullanabileceğiniz bir modu bulunmakta. Aynı zamanda çevirileri “favoriler” sekmesine ekleyerek bir yerde depolayabiliyorsunuz, fakat Google Çeviriye kıyasla iOS Translate biraz daha genel dil kullanımına hitap ediyor, kelime dağarcığı zayıf.
Microsoft Translator
Microsoft Translator’ın diğer uygulamalara göre geçmişe dönük ara yüzü başta insanda olumsuz bir etki bıraksa da Microsoft Translator, özellikle güçlü kelime dağarcığı ve internet bağlantısı olmadan erişilebilecek sözlükçesinin olması gibi özellikleriyle en iyi mobil çeviri uygulamalarının başında geliyor.
Dünyanın üç dev şirketinin geliştirdiği mobil çeviri uygulamaları şu an için yüklenen verinin çıktısını bizlere sunuyor ve veri haznesiyle daha önce eğitilmediği bir dil çiftinde de veriler üretebiliyor. Fakat bu uygulamaların en önemli özelliği mesela seyahat anında bir çeviri ihtiyacınız olduğu zaman imdadınıza bir şekilde yetişiyor olmaları; özellikle de sesli telaffuz özellikleriyle hayatımızı kolaylaştırdıkları şüphesiz. Fakat bu uygulamalar daha da derine geçemiyor. Evet, bana su verebilir misiniz? Gibi basit bir cümleyi farklı dillerde sizler için yeniden üretebilir fakat “su gibi aziz ol!” gibi bir cümleyle karşılaşırsa sizce ne yapabilir?