Bir konferansa gittiğinizi ve sahnedeki konuşmacının yabancı birisi olduğunu düşünün; üstelik yaptığı konuşmada da teknik terimler içeren birçok bilgi veriyor ve siz, konuşmacının dilini medikal bir konuşmanın tamamını kavrayabilecek kadar bilmiyorsunuz. Ancak bu tür konferanslara gittiğinizde size bir kulaklık verilir ve bu kulaklık aracılığıyla konuşmacının söylediklerini dinleyebilir ve anlayabilirsiniz. Pek tabii duyduğunuz ses konuşmacıya ait değildir ve sözcükler de onun ağzından çıkmıyordur; ancak önemli olan, konuşmacının anlattıklarını eş zamanlı olarak kendi dilinizde dinleyip anlamanızdır. Diğer bir örnek ise, yabancı bir televizyon kanalı açtığınızda ekranda Türk bir siyasetçinin olması, ancak söz konusu siyasetçinin ağzından çıkan sesin ona ait olmaması ve konuştuğu dilin farklı olmasıdır. Verilen iki örnekteki sürecin ardında da ses yalıtımlı bir kabin içerisinden kulaklığıyla konuşmacıyı dinleyerek mikrofona doğru eş zamanlı olarak çeviri yapan tercümanlar bulunur ve bu çeviri türüne de simultane çeviri denir.
Simultane Çeviri Nasıl Yapılır?
Bir konuşmayı eş zamanlı olarak farklı bir dile çevirmek oldukça zordur: karşınızdaki kişiyi pür dikkat dinlemeniz, aynı konuşmayı farklı bir dilde tekrarlamanız ve bunu yaparken de kendinizi dinlemeniz gerekir. Kendinizi dinlemeniz de oldukça önemlidir çünkü kimi zaman kişinin düşündüğü ve ağzından çıkan sözler bir olmayabilir. İşin en zor kısımlarından birisi de çeviri yaptığınız dil kombinasyonlarının cümle dizilimleri, birbirinden çok farklı olabilir. Örneğin Türkçede söz dizimi sırası “özne-nesne/tümleç-yüklem”dir; ancak İngilizcede “özne-yüklem-nesne”dir. Dolayısıyla cümleleri kaynak dilde olduğu şekilde hedef dile aktarmak her zaman mümkün değildir ve böyle durumlarda salami tekniği kullanılır: böl ve fethet. Diğer bir değişle, cümleler; anlamlı parçalara bölünür ve uzun bir cümle, anlamından ve mesajından taviz verilmeden daha kısa cümlelerle hedef dile aktarılır. Ancak salami tekniği kullanırken konuşmacının üslubu göz ardı edilmemelidir. Zira simultane çevirmenden, üslup açısından da konuşmacıya sadık kalması beklenir.
Simultane çeviri yapabilmek için çevirmenin hem hedef hem de kaynak dile hâkim olması gerekir ancak bu, yeterli değildir. Bir simultane çevirmen, çeviri yaptığı konuya da hâkim olmalıdır: yalnızca terimlerin karşılığını hedef dilde bilmek, başarılı bir eş zamanlı çeviri için yeterli değildir. Ayrıca simultane çevirmenin gündeme de hâkim olması gerekir, aksi takdirde ne kadar iyi dil bilirse bilsin, tam bir çeviri yapamayacaktır.
Simultane Çeviri Kullanım Alanları
- Haber kanalları
- Konferanslar
- Kongreler
- Seminerler
- Sempozyumlar
- Uluslararası diplomatik görüşmeler